Een film over de littekens die de Tweede Wereldoorlog achterliet en die nog steeds zichtbaar zijn.
Broertje is verdwaald Omroep Max
Op deze pagina vindt u de televisie en interviews die zijn uitgezonden onder andere naar aanleiding van de activiteiten van Joods Cultureel Erfgoed Limburg.
Zondag 8 april werd een speciaal monument onthuld voor de 85 Roermondse slachtoffers van de Holocaust op de Joodse begraafplaats in Roermond. Met geld van de landelijke overheid en de Roermondse historicus Hein van der Bruggen liet de Stichting Oude Kerkhof dit momument maken voor de Joden die nooit terugkwamen.
Bekijk de reportage van ML 5.
Op 15 februari 2024 is bij Omroep MAX de documentaire 'Broertje is verdwaald' te zien geweest.Tijdens zijn onderduik in het Zuid-Limburgse Voerendaal wordt de vierjarige Joodse kleuter Léon Wesly verraden en afgevoerd naar kamp Westerbork. Enkel en alleen omdat hij Joods is. Op 8 februari 1944 wordt hij op transport gesteld naar Auschwitz-Birkenau. De documentaire vertelt het verhaal én hoe dit nu, tachtig jaar later, nog dagelijks allesbepalend is voor zijn familie.
Een film over de littekens die de Tweede Wereldoorlog achterliet en die nog steeds zichtbaar zijn.
Broertje is verdwaald Omroep Max
In november 1943 duikt Broertje onder in Voerendaal, bij hetzelfde gezin als zijn dan zevenjarige zus Leni. Een buurvrouw, die lid is van de NSB, verraadt Broertje in ruil voor vijfentwintig gulden. Leni wordt niet verraden, vanwege haar blonde haren en het verhaal dat ze een weeskind uit Rotterdam is. Maar haar vierjarige broertje is in het dorp bekend als een Joodse onderduiker en zijn zwarte haar en donkere ogen lijken dat te bevestigen. Mannen in zwarte pakken verschijnen met hun auto en nemen Broertje mee. Vanuit de keuken waar ze zich heeft verstopt, neemt Lenie de hele toedracht waar. Nu, tachtig jaar later, heeft ze nog altijd spijt dat ze toen niets heeft gedaan. Het verhaal van Broertje wordt verteld aan de hand van handgetekende 2D-animaties, die als een duister sprookje door de film waren.
In november 1943 duikt Broertje onder in Voerendaal, bij hetzelfde gezin als zijn dan zevenjarige zus Leni. Een buurvrouw, die lid is van de NSB, verraadt Broertje in ruil voor vijfentwintig gulden. Leni wordt niet verraden, vanwege haar blonde haren en het verhaal dat ze een weeskind uit Rotterdam is. Maar haar vierjarige broertje is in het dorp bekend als een Joodse onderduiker en zijn zwarte haar en donkere ogen lijken dat te bevestigen. Mannen in zwarte pakken verschijnen met hun auto en nemen Broertje mee. Vanuit de keuken waar ze zich heeft verstopt, neemt Lenie de hele toedracht waar. Nu, tachtig jaar later, heeft ze nog altijd spijt dat ze toen niets heeft gedaan. Het verhaal van Broertje wordt verteld aan de hand van handgetekende 2D-animaties, die als een duister sprookje door de film waren.
Na de oorlog willen vader en moeder maar één ding; hun kinderen terugzien. Maar niemand weet waar ze zijn. Tot op een dag de kapelaan aan de voordeur staat. Hij deelt mee dat Broertje is verdwaald en dat Leni op hen wacht. Leni keert naar haar ouderlijk huis in Maastricht terug, maar van Broertje ontbreekt elk spoor. Kort na de bevrijding volgt gezinsuitbreiding bij de familie Wesly. Benoît en Tova worden geboren en vader zegt tegen iedereen die het horen wil dat God een zoon van hem heeft afgenomen en hem er twee kinderen voor heeft teruggegeven. Maar ondanks de vreugde van de geboorte overheerst het verdriet om het verlies van Broertje en het verlies van alle andere familieleden. De sfeer in huis is en blijft bedrukt. Broertje is niet meer dan een foto aan de muur met een paar droogbloemetjes tussen eromheen. Over hem wordt, net als over de andere familieleden, nooit gesproken. En wat Leni heeft meegemaakt tijdens de onderduik, daar is ook nooit naar gevraagd.
In de film vertelt Leni het verhaal van Broertje en hoe dit haar jeugd en verdere leven heeft beïnvloed. Benoît is een zeer succesvol hotelier en zakenman. Dat heeft hij te danken aan Broertje, zijn grote broer die hij nooit heeft gekend, maar zijn hele leven lang zo ontzettend mist. In eerste instantie wil Tova niet meewerken aan de documentaire. Ze wil en kan niet praten over Broertje, het doet te veel pijn. Omdat ze het belangrijk vindt dat zijn verhaal wordt verteld, gaat ze uiteindelijk toch overstag. Als ze de film maar nooit hoeft te zien.
Geen van drieën heeft ooit afscheid genomen van hun broer. Maar ze willen het wel proberen. Ze zoeken elkaar in de herfst van hun leven op om samen een tocht door Zuid-Limburg te maken: langs het ouderlijk huis, het onderduikadres en de monumentjes en herdenkingstekens die voor Broertje zijn opgericht. Het komt niet vaak voor dat ze met z'n drieën zijn. Ze verschillen enorm van elkaar en hebben het verdriet over het verlies van Broertje nooit goed met elkaar kunnen delen. Schuldgevoelens, boosheid, onmacht en verdriet vechten nog steeds om voorrang als het over Broertje gaat. En tegen beter weten in koesteren ze alle drie nog hoop; misschien komt Broertje ooit toch nog terug.
2Doc: Broertje is verdwaald
deze uitzending is terug te zien via de betaalzender NPO-plus
Woensdag 31 januari 2024
Het metaheerhuisje, oftewel het lijkenhuisje, op de Joodse begraafplaats in Eijsden is sterk in verval geraakt. Het wordt de hoogste tijd om het te renoveren als er gekozen wordt voor het behoud ervan.
De nieuw opgerichte Stichting Joods Cultureel Erfgoed Limburg zet zich hier voor in. De voorzitter van deze stichting is dr. Herman Kaiser. Hij was onder andere burgemeester van Margraten en laatstelijk van Arnhem.
Peter Paquay van 'Typisch Van Eijsden' heeft interview met Herman Kaiser gehad over de aanpak.
In opdracht van de gemeente Maastricht komt er een nieuw onderzoek naar Joodse roofpanden.
Panden en bezittingen van Joodse inwoners werden in de Tweede Wereldoorlog onteigend en gingen naar het toenmalige gemeentebestuur. De Joden kregen niks terug of werden uiteindelijk oneerlijk gecompenseerd.
Het onderzoek leidt tot vreugde van de voorzitter van de Joodse gemeenschap in Maastricht, Ernst de Reus. Hij initieerde ook het onderzoek.
Voor de Joden als grootste groep vervolgingsslachtoffers geldt vaak dat het lijden voor hun als overlevende of nabestaande na de Tweede Wereldoorlog nog aanhield. Niet alleen door oorlogstrauma: het duurde dikwijls tot in de jaren '50 van de vorige eeuw voor hen om hun huis, panden of compensatie voor bezittingen (terug) te krijgen. Mits dit al eerlijk gebeurde. Dat voelde voor veel Joden als antisemitisme of discriminatie.
Het Regionaal Historisch Centrum Limburg (RHCL) deed al al eerder een soortgelijk onderzoek, waaruit bleek dat het gemeentebestuur destijds niet verkeerd of corrupt handelde. Volgens historicus Jac Lemmens beperkte het onderzoek zich echter tot het checken van aanwezigheid van de registers van belastingen. "Archieven die er vaak niet meer zijn, simpelweg omdat ze vernietigd kunnen worden", aldus Lemmens.
Om de loop van de de Joodse panden na te gaan, moeten er ook naar andere bronnen gekeken worden. Bijvoorbeeld het archief van het kadaster, gemeentebestuur en landelijke en privé-archieven.
De stichting Deel Je Verhaal heeft als doel mensen met elkaar te verbinden door het delen van hun (levens)ervaringen op welke wijze dan ook.
Historicus Jac Lemmens, in het dagelijks leven Gemeentearchivaris van Weert, vertelt over zijn kijk op vrijheid.
Hij zegt: 'Mijn verhaal gaat over het waarom ik gedenken en herdenken belangrijk vindt, opdat we niet vergeten wat er met onze joodse- en sinti-buren is gebeurd. Ik wil de mensen die vermoord zijn weer een ‘gezicht’ geven, zodat we hen kunnen blijven eren en hun dood niet vergeefs is geweest."
Bekijk hier zijn voordracht 'Verdwenen maar niet vergeten' op 7 september 2019 in Margraten .
Geplaatst woensdag 6 september 2023